Uluslararası Suç Mağduru Araştırması (ICVS) 2005, Türkiye-İstanbul sonuçları 17 Mayıs 2006 Çarşamba günü İstanbul Bilgi Üniversitesi, Dolapdere Sinema Salonu’nda, akademisyenler, kamu kuruluşlarından temsilciler, sivil toplum örgütleri temsilcileri ve basının katılımıyla gerçekleştirilen toplantı ile kamuoyuna sunuldu. 

Uluslararası Suç Mağduru Araştırması (International Crime Victim Survey-ICVS), Birleşmiş Milletler Bölgelerarası Suç ve Adalet Araştırmaları Enstitüsü (UNICRI-United Nations Interregional Crime and Justice Research Institute), tarafından koordine edilen, kriminoloji alanında halen dünyada yürütülmekte olan en geniş çaplı uluslararası projedir. 

ICVS, 1989, 1992, 1996 ve 2000 yıllarında, yetmişten fazla ülkede, 150 binden fazla kişinin katılımıyla yürütülmüştür. Aralık 2004’te, bu uluslararası projenin Türkiye ayağını üstlenmesi için, İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Galma Jahic, UNICRI tarafından davet edilmiştir. Galma Jahic, İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Dr. Aslı Akdaş’la beraber, Haziran 2005’te TÜBİTAK’tan fon sağlandıktan sonra, araştırmaya başlanmıştır. 

ICVS-Türkiye ayağı, 2005 yılında, İstanbul’a sınırlı olarak yapılmıştır. İstanbul’un tüm ilçelerinden rastlantısal olarak seçilen %50’si kadın, %50’si erkek, toplam 1242 kişi ile yüz yüze mülâkat yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. 

Son 5 yıl içinde (2000-2005), hane bazında mağduriyet yaygınlığına ilişkin bulgular, araba sahipleri arasında arabanın çalınmasının %11 oranında, arabadan hırsızlığın %29 oranında, eve hırsız girmesinin %16 oranında, hırsızın eve girmeye teşebbüs etmesine %14 oranında rastlanmıştır. Son beş yıl içinde şahıs bazında suç yaygınlığına bakıldığında, gasp (kapkaç dahil) ile karşılaşanların oranı %4, hırsızlıkla (yankesicilik dahil) karşılaşanların oranı %12, darp ve tehdit ile karşılaşanların oranı %3.5 olarak belirlenmiştir. 2004 yılı içindeki suç mağduriyeti olguları hane bazında incelendiğinde, araba sahipleri arasında arabanın çalınmasına %3, arabadan hırsızlığa %9, eve hırsız girmesine %4.5, hırsızın eve girmeye teşebbüs etmesine %4 oranında rastlanmıştır. 2004 yılında şahsa yönelik suçlardan mağduriyet verileri incelendiğinde, gasp %1, hırsızlık %3, darp ve tehdit %0.7 olarak belirlenmiştir. Elde edilen suç oranları beklenenin aksine düşük oranda bir suç yaygınlığını ortaya koymaktadır. Veriler endüstrileşmiş ülkelerin 2000 yılı verileri ile karşılaştırıldığında benzer oranlar görülmüştür. 

Suçun polise bildirim oranları incelendiğinde en sık bildirilen suçun arabanın çalınması olduğu görülmüştür (%95), azalan sıklıklarda bildirim oranları suç tiplerine göre şu şekildedir: hırsızın eve girmesi %57, arabadan hırsızlık %43, gasp %44, hırsızlık %32, darp/tehdit %18, hırsızın eve girmeye teşebbüs etmesi %18. Pek çok suçta bildirim oranlarının düşüklüğü oldukça dikkat çekicidir, bu durum suç istatistiklerinin resmi kayıtlarda görülen kısmının dışında karanlıkta kalan kısmını işaret etmektedir. 

Suç korkusu olarak da adlandırılan bir olgu olan vatandaşların kendilerini sokakta ne kadar güvende hissettikleri incelendiğinde karşılaşılan tablo oldukça dikkat çekicidir. Vatandaşların %60'ı kendilerini güvende algılamadıklarını bildirmişlerdir. Öte yandan söz konusu oran doğu, orta ve batı Avrupa ülkeleri 2000 yılı verilerine göre %30'dur. Özellikle suçun son beş yıl ve 2004 yılı yaygınlığı ve oranlardaki düşüklük göz önünde bulundurulduğunda, oldukça yüksek bir suç korkusu ile karşı karşıya olunduğu görülmektedir. Sokakların gerçekten güvenli olup olmadığından bağımsız bir olgu olarak, vatandaşların çoğu kendini güvende hissetmemektedir. 

ICVS’in şimdiye kadar çıkan diğer yayınları: 

• Alvazzi del Frate, Anna, Van Kesteren, J.N., (2004) 'Criminal Victimisation in Urban Europe. Key findings of the 2000 International Crime Victims Survey'. Turin, UNICRI. 
• Van Kesteren, J.N., Mayhew, P. & Nieuwbeerta, P. (2000) 'Criminal Victimisation in Seventeen Industrialised Countries: Key-findings from the 2000 International Crime Victims Survey'. The Hague, Ministry of Justice, WODC. 
• Van Dijk, J.J.M., & Mayhew, P. (1992). 'Criminal victimization in the Industrialized World: Key findings of the 1989 and 1992 International Crime Surveys'. The Hague: Ministry of Justice, Department of Crime Prevention. 
• Zvekic, Ugljesa (1998) 'Criminal victimisation in countries in transition'. UNICRI Publication no 61, Rome. 
• Alvazzi del Frate, Anna, Zvekic, Ugljesa, Dijk, Jan J.M. van (editors)(1993) 'Understanding Crime, Experiences of Crime and Crime Control, Acts of the International Conference'. Rome, 18-20 November 1992. UN publication No.49. 
• Zvekic, U. & Alvazzi del Frate, A. (1995) 'Criminal victimisation in the Developing World'. United Nations Publiction no 55, Rome, UNICRI.