Kadın Hakları: Uluslararası Hukuk ve Uygulama başlıklı kitap İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından Raoul Wallenberg İnsan Hakları ve İnsancıl Hukuk Enstitüsü ile işbirliği içerisinde yürütülen ve İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı tarafından finansal olarak desteklenen Türkiye'de Kadınların İnsan Haklarına Saygının Güçlendirilmesi Projesi kapsamında hazırlandı. Kitap, kadın hakları ihlallerine ilişkin vakalarda yapılacak analizler için uluslararası hukuk çerçevesini ortaya koymayı amaçlıyor.

Kitabı derleyenler, kadının insan hakları kavramının insan hakları literatüründeki yerinin, 1993 yılında Viyana’da gerçekleştirilen Dünya İnsan Hakları Konferansı’nda benimsenen “kadın hakları insan haklarıdır” sloganıyla birlikte pekiştiğine ve bu kavramın, kadınların özel alanda yaşadıkları hak ihlallerini gündeme getirdiğine dikkat çekiyorlar. Ayrıca, bu kavramla birlikte devletlerin uluslararası hukuk çerçevesindeki yükümlülüklerinin genişlediğini ve sadece kamu görevlileri tarafından değil, özel şahıslarca gerçekleştirilen hak ihlalleri bakımından da sorumlu olduklarının altının çizildiğini belirtiyorlar.

Kitapta kadınların insan haklarına ilişkin uluslararası standartlar şu başlıklar altında derlendi: Temel belgeler; ayrımcılık yasağının kapsamı; kadınlara karşı şiddet; insancıl hukuk bağlamında kadınlara yönelik cinsel şiddet; kölelik, kadın ticareti ve fahişeliğin önlenmesi; özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı ve eşlerin eşit hakları; siyasi haklar; sağlık hakkı; eğitim hakkı; çalışma hakkı ve engelli kadınlar. Farklı uluslararası mekanizmalardan seçilmiş örnek kararlara da kitapta yer verildi. Okuyucuya kolaylık sağlamak için, ana başlıklar altında yer alan belgelerin sadece konuya ilişkin bölümlerine yer verilmiştir.

Kitabı PDF formatında açmak için tıklayınız.

İçindekiler

Derleyenler

Sunuş, Prof. Dr. Turgut Tarhanlı

Türkiye’de Kadınların İnsan Haklarına Saygının Güçlendirilmesi Projesi, Sevinç Eryılmaz Dilek - Gökçeçiçek Ayata

Türkiye’de Kadınların İnsan Hakları: Uluslararası Standartlar, Hukuk ve Sivil Toplum, Prof. Dr. Feride Acar

Giriş: Kadınların İnsan Haklarının Uluslararası Düzeyde Korunması, Doç. Dr. Bertil Emrah Oder

Temel Belgeler

• Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesine Katılmanın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'ne Katılmamızın Onaylanması Hakkında Karar
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesine İlişkin İhtiyarî Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesine İlişkin İhtiyari Protokol'ün Onaylanması Hakkında Karar
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesine İlişkin İhtiyari Protokol
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 25 No'lu Genel Tavsiyesi: Geçici Özel Önlemler
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'nin Maddi Hükümleri
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin Türkiye Üzerine Sonuç Gözlemleri (2005)

Ayrımcılık Yasağının Kapsamı

• Birleşmiş Milletler Andlaşması
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi
• Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi'nin 4 No'lu Genel Yorumu: Cinsiyetler Arası Eşitlik
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi'nin 18 No'lu Genel Yorumu: Ayrımcılık Yasağı
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi'nin 28 No'lu Genel Yorumu: Erkek ve Kadınların Eşit Haklara Sahip Olması
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi'nin 16 No'lu Genel Yorumu: Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakları Kullanmada Erkek ve Kadınlara Eşit Hak Sağlanması
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme
• Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi
• İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi)
• İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme'ye (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) Ek 12 No'lu Protokol
• (Gözden Geçirilmiş) Avrupa Sosyal Şartı
• Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi
• Afrika (Banjul) İnsan ve Halkların Hakları Şartı
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

Kadınlara Karşı Şiddet

• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
• Kadınlara Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılmasına Dair Bildirge
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 12 No'lu Genel Tavsiyesi: Kadınlara Karşı Şiddet
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 19 No'lu Genel Tavsiyesi: Kadınlara Karşı Şiddet
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 57/179 No'lu Kararı: Namus Adına Kadınlara Karşı İşlenen Suçların Ortadan Kaldırılmasına Yönelik Çalışma
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Şiddet, Sebepleri ve Sonuçları Özel Raportörü Yakın Ertürk'ün Türkiye Ziyaretine İlişkin Raporu
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Şiddet, Sebepleri ve Sonuçları Özel Raportörü Radhika Coomaraswamy Tarafından Hazırlanan Ev İçi Şiddete İlişkin Çerçeve Mevzuat Örneği Konulu Rapor
• Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme
• Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü
• İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi)
• Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin Kadınların Şiddete Karşı Korunmasına İlişkin Tavsiye Kararı
• Kadınlara Yönelik Şiddetin Önlenmesi, Cezalandırılması ve Ortadan Kaldırılmasına Dair Amerikan Devletleri Sözleşmesi
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

İnsancıl Hukuk Bağlamında Kadınlara Yönelik Cinsel Şiddet

• Harb Zamanında Sivillerin Korunmasına Dair 12 Ağustos 1949 Tarihli Cenevre Sözleşmesi
• 12 Ağustos 1949 Tarihli Cenevre Sözleşmeleri'nin I No'lu Ek Protokolü
• 12 Ağustos 1949 Tarihli Cenevre Sözleşmeleri'nin II No'lu Ek Protokolü
• Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
• Olağanüstü Durumlarda ve Silahlı Çatışma Hallerinde Kadınların ve Çocukların Korunmasına Dair Bildirge
• 1325 (2000) Sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararı: Kadınlar, Barış ve Güvenlik
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

Kölelik, Kadın Ticareti ve Fahişeliğin Önlenmesi

• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi
• Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'ye Ek Çocuk Satışı, Çocuk Fahişeliği ve Çocuk Pornografisi ile İlgili İhtiyari Protokol
• İnsan Ticaretinin ve İnsanların Fuhuş Yoluyla Sömürülmesinin Yasaklanmasına Dair Sözleşme
• Kölelik, Köle Ticareti, Köleliğe Benzer Uygulama ve Geleneklerin Ortadan Kaldırılmasına Dair Ek Sözleşme
• Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'ne Ek İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol
• Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 57/176 No'lu Kararı: Kadın ve Kız Çocuk Ticareti
• İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi)

Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Hakkı ve Eşlerin Eşit Hakları

• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 21 No'lu Genel Tavsiyesi: Evlilikte ve Aile İçi İlişkilerde Eşitlik
• Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi'nin 19 No'lu Genel Yorumu: Ailenin Korunması, Evlenme Hakkı ve Eşlerin Eşitliği
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi'nin 27 No'lu Genel Yorumu: Seyahat Özgürlüğü
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Evliliğe Rıza Gösterilmesi, Asgari Evlenme Yaşı ve Evliliğin Tesciline Dair Sözleşme
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme
• Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi
• İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi)
• İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme'ye (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) Ek 7 No'lu Protokol
• (Gözden Geçirilmiş) Avrupa Sosyal Şartı
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

Siyasi Haklar

• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 23 No'lu Genel Tavsiyesi: Siyasal ve Kamusal Yaşamda Kadınlar
• Kadınların Siyasi Haklarına Dair Sözleşme
• Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme
• Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

Sağlık Hakkı

• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 24 No'lu Genel Tavsiyesi: Kadınlar ve Sağlık
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi'nin 14 No'lu Genel Yorumu: Ulaşılabilecek En Yüksek Sağlık Standardına Sahip Olma Hakkı
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme
• (Gözden Geçirilmiş) Avrupa Sosyal Şartı
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

Eğitim Hakkı

• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi
• Eğitimde Ayrımcılığa Karşı Sözleşme
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi'nin 13 No'lu Genel Yorumu: Eğitim Hakkı
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
• Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi
• (Gözden Geçirilmiş) Avrupa Sosyal Şartı
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

Çalışma Hakkı

• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 13 No'lu Genel Tavsiyesi: Eş Değer İşe Eşit Ücret
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 16 No'lu Genel Tavsiyesi: Kırsal ve Kentsel Aile İşletmelerinde Ücretsiz Çalıştırılan Kadın
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 17 No'lu Genel Tavsiyesi: Kadınların Ücretlendirilmeyen Ev İçi Faaliyetlerinin Ölçülmesi ve Sayısallaştırılması ile Gayri Safi Milli Hasılaya Katılması
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme
• Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi'nin 18 No'lu Genel Yorumu: Çalışma Hakkı
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
• Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi
• Eşit Değerde İş İçin Erkek ve Kadın İşçiler Arasında Ücret Eşitliği Hakkında 100 Sayılı Sözleşme
• İş ve Meslek Bakımından Ayırım Hakkında Sözleşme
• Aile Sorumlulukları Bulunan İşçiler Hakkında Sözleşme
• Anneliğin Korunması Sözleşmesi
• (Gözden Geçirilmiş) Avrupa Sosyal Şartı
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

Engelli Kadınlar

• Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin 18 No'lu Genel Tavsiyesi: Engelli Kadınlar
• Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi'nin 5 No'lu Genel Yorumu: Engelliler
• (Gözden Geçirilmiş) Avrupa Sosyal Şartı
• Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı'na Ek Afrika Kadın Hakları Protokolü

İçtihat Hukuku

• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi: A. T. - Macaristan
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi: B. J. - Almanya
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi: Rahime Kayhan - Türkiye
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi: Andrea Szijjarto - Macaristan
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi: S. W. M. Broeks - Hollanda
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi: F. H. Zwaan de Vries - Hollanda
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi: Müller ve Engelhard - Namibya
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: M. C. - Bulgaristan
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: Willis - Birleşik Krallık
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: Schuler - Zgraggen - İsviçre
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: Ünal Tekeli - Türkiye
• Avrupa İnsan Hakları Komisyonu: X - Birleşik Krallık
• Amerikan Devletleri İnsan Hakları Komisyonu: Indravani Pamela Ramjattan - Trinidad ve Tobago
• Amerikan Devletleri İnsan Hakları Komisyonu: Maria Da Penha Maia Fernandes - Brezilya
• Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi: Savcı - Anto Furundzija