Genel Bilgi

Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) 6328 sayılı yasa ile 2012 yılında kurulmuştur ve TBMM’ye bağlı ancak özerk bir biçimde faaliyet yürüten bir kurumdur. Kurum idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve önerilerde bulunmakla görevlidir. Kurumun görevleri arasında, gelen şikayetleri incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmak, yıllık rapor hazırlamak, yıllık raporu beklemeksizin gerek gördüğü konularda özel rapor hazırlamak, raporları kamuoyuna duyurmak gibi görevler yer almaktadır. 6328 sayılı yasa kapsamında idare kavramının kapsamında aşağıda belirtilen kurum ve kuruluşlar girmektedir ve bu kurum ve kuruluşların her türlü işlem ve eylemleri ile tutum ve davranışlarına karşı Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvuru yapılması mümkündür:

• Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri,
• Sosyal güvenlik kurumları,
• Mahalli idareler,
• Mahallî idarelerin bağlı idareleri,
• Mahallî idare birlikleri,
• Döner sermayeli kuruluşlar,
• Kanunlarla kurulan fonlar,
• Kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar,
• Kamu iktisadi teşebbüsleri,
• Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait kuruluşlar ile bunlara bağlı ortaklıklar ve müesseseler,
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
• Kamu hizmeti yürüten özel hukuk tüzel kişiler.

​Sayılan kurum ve kuruluşların işlem ve eylemleri ile ilgili olarak başvuru mümkün olmakla birlikte aşağıdaki işlemler, kararlar, faaliyetler ve şikayetler Kamu Denetçiliği Kurumu’nun görev alanı dışında tutulmuştur ve Kurum tarafından incelenmemektedir:

• Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler ile resen imzaladığı kararlar ve emirler,
• Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler,
• Yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar,
• Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri,
• Yargı organlarında görülmekte olan veya yargı organlarınca karara bağlanmış uyuşmazlıklar,
• Sebepleri, konusu ve tarafları aynı olup incelenmekte olan veya daha önce sonuçlandırılan şikayetler hakkında Kuruma yeniden yapılan şikayetler,
• Belirli bir konuyu içermeyen şikayetler.

​

​Mevzuat

Anayasa

VII. Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı

Madde 74 – Vatandaşlar (Ek ibare:3/10/2001-4709/26 md.) ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.

Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, (Ek ibare:3/10/2001-4709/26 md.) gecikmeksizin dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.

(Mülga üçüncü fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.)

(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.) Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.

(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.

(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.) Kamu Başdenetçisi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından gizli oyla dört yıl için seçilir. İlk iki oylamada üye tamsayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü oylamada en fazla oy alan aday seçilmiş olur.

(Ek fıkra: 7/5/2010-5982/8 md.) Bu maddede sayılan hakların kullanılma biçimi, Kamu Denetçiliği Kurumunun kuruluşu, görevi, çalışması, inceleme sonucunda yapacağı işlemler ile Kamu Başdenetçisi ve kamu denetçilerinin nitelikleri, seçimi ve özlük haklarına ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.

Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu

Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

​

Başvuru Usulü

• Kurum’a menfaati ihlal edilen gerçek ve tüzel kişiler başvurabilirler. Şikayetin insan hakları, temel hak ve özgürlükler, kadın hakları, çocuk hakları ve kamuyu ilgilendiren genel konulara yönelik olması halinde menfaat ihlali aranmamaktadır
• Şikayet başvurusu Türkçe dilekçe ile yapılır. Ancak, şikayetçinin kendisini daha iyi ifade edebildiği başka bir dildeki başvurusu, Kurumca haklı ve makul olduğunun tespiti halinde kabul edilebilir.
• Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvuru herhangi bir ücrete tabi değildir.
• Başvuru sahibinin talebi halinde, başvuru gizli tutulur.
• Şikayet başvurusu, Kurum’un resmî internet sitesinde yayımlanan “Gerçek Kişiler İçin Şikayet Başvuru Formu” veya “Tüzel Kişiler İçin Şikayet Başvuru Formunun” eksiksiz olarak doldurulması suretiyle yapılır. Ayrıca, Kurum’un resmî internet sitesi aracılığıyla elektronik ortamda şikayet başvurusu yapılabilir.
• Başvuru dilekçesinde; başvuru sahibinin adı, soyadı, imzası, yerleşim yeri veya iş adresi ve TC vatandaşları için vatandaşlık numarası, yabancılar için pasaport numarası, başvuru sahibi tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı ve yerleşim yeri ile birlikte yetkili kişinin imzası, varsa merkezi tüzel kişilik numarası ve yetki belgesi bulunmalıdır. Varsa şikayet konusuna ilişkin bilgi ve belgeler de başvuruya eklenir.
• Kurum’a başvurulabilmesi için 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda öngörülen idari başvuru yolları ile özel kanunlarda düzenlenen zorunlu idari başvuru yollarının tüketilmesi gereklidir. Ancak Kurum, telafisi güç veya imkansız zararların doğması ihtimali bulunan hallerde, idari başvuru yolları tüketilmese dahi başvuruları kabul edebilir. Kurum’a başvuru, idare nezdinde yapılan başvurunun cevabının tebliği tarihinden itibaren altı ay içinde yapılmalıdır. İdare, başvuruya altmış gün içinde cevap vermemişse, bu altmış günlük sürenin bitiminden itibaren yine altı ay içinde Kurum’a başvurunun yapılması gereklidir. Yargı organlarında görülmekte olan veya yargı organlarınca karara bağlanmış uyuşmazlıklar hakkında Kurum’a yapılan şikayetler incelenmez.
• Şikayet dilekçeleri doğrudan Kurum’a veya Kurum’un gerekli gördüğü yerlerde açmış olduğu bürolara elden, posta, elektronik posta veya faks yoluyla gönderilebilir. Ayrıca, illerde valilikler veya ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıyla elden veya posta yoluyla şikayet başvurusu yapılabilir. Faks veya elektronik posta yoluyla yapılan şikayet başvurularına ait dilekçe asılları, on beş gün içinde Kurum’a gönderilmedikçe başvuru geçerli sayılmaz. Kurum tarafından oluşturulan elektronik sistem (“e-başvuru”) aracılığıyla da şikayet başvurusunda bulunulabilir. E-başvurularda dilekçe aslına gerek kalmaksızın şikayet başvurusu kabul edilmektedir.
• Kurum, inceleme ve araştırmasını başvuru tarihinden itibaren en geç altı ay içinde sonuçlandırır.

Kamu Denetçiliği Kurumu'na başvuru hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.